Na spotkaniu z Krzysztofem Zanussim

Koło filmowe (#KULKO filmowe) miało okazję spotkać się z Krzysztofem Zanussim – jednym z najwybitniejszych polskich reżyserów filmowych, teatralnych i operowych.  Laureat wielu międzynarodowych i krajowych nagród artystycznych, m.in. Złotego Lamparta (Grand Prix), Nagrody FIPRESCI i Nagrody Jury Ekumenicznego w Locarno za „Iluminację” (1973) był gościem specjalnym Ogólnopolskiego Konkursu Filmów Niezależnych OKFA w Koninie.

Gospodarze festiwalu zorganizowali pokaz specjalny najnowszego filmu Zanussiego „Eter”, a po seansie  zafundowali widzom spotkanie z reżyserem. Rozmowę z artystą poprowadził znany wykładowca i krytyk filmowy Łukasz Maciejewski. Świętujący w tym roku 80. urodziny twórca „Struktury kryształu” pojawił się na OKFA po 60-letniej przerwie. Warto wspomnieć, iż filmowiec debiutował na 6. OKFA w Warszawie (1959 r.), podczas którego otrzymał Wielką Nagrodę za krótki metraż „Tramwaj do nieba”.

Najnowszy film Zanussiego podejmuje temat władzy nad światem, źródeł zła oraz granic ludzkiego poznania. Gość podczas spotkania zwrócił uwagę, iż pragnienie władzy to odwieczna potrzeba podporządkowania sobie drugiego człowieka. Nieujarzmione pragnienie rządzenia wiąże się – jego zdaniem – z nieumiejętnością uszanowania autonomii innych ludzi, niezdolnością traktowania ich jako wolnych jednostek. Główny bohater filmu – podobnie jak Faust – pragnie mieć władzę nad choćby jednym człowiekiem. W ocenie reżysera to pierwotny instynkt go do tego pociąga.

Akcja najnowszego dzieła Zanussiego rozgrywa się w XX wieku na granicy Austro-Węgier z carską Rosją. Artysta nawiązuje do bohatera dzieła Goethego – człowieka, który zawiera pakt z szatanem, aby poznać tajemnicę istnienia.  Film skupia się na losach pewnego siebie doktora, skazanego za ciężkie przestępstwo na śmierć. W ostatniej chwili car z niewiadomych przyczyn zmienia wyrok i bohater zostaje zesłany na Sybir. Po ucieczce bohater rozpoczyna współpracę z austro-węgierską armią, która daje mu możliwość prowadzania badań nad substancją zwaną eterem. W roli lekarza, przeprowadzającego kontrowersyjne eksperymenty, oglądamy niezwykle przekonującego Jacka Poniedziałka.  Aktorski zestaw uzupełniają Andrzej Chyra jako komendant i Ostap Vakuliuk, wcielający się w asystenta głównego bohatera.

Podczas spotkania reżyser przekonywał, że przeniesienie akcji filmu do czasów sprzed wybuchu I wojny światowej to nie przypadek:

– Moim zdaniem I wojna przyniosła kres starej Europie. Myślę, że w pewnym sensie I wojna trwa do dzisiaj, a II wojna i zimna wojna były tylko jej rozwinięciem. Po I wojnie porządek Europy i jej pozycja się załamały. Ona wtedy pękła i do teraz próbuje się zrosnąć.

Po spotkaniu z reżyserem widzowie mogli kupić książkę „Życie rodzinne Zanussich. Rozmowy z Elżbietą i Krzysztofem”.   (krm)

PS Na zdjęciu #KULKO filmowe z jednym z jurorów tegorocznej edycji festiwalu OKFA – aktorem Krzysztofem Majchrzakiem.